Waarom maken vreemden en/of bekenden opmerkingen over je tweeling als: ‘Dat is de vrolijke/bange’ etc. Ofwel: waarom stoppen ze je tweeling in een hokje? En: hoe ga je ermee om? Psycholoog en tweelingmama Klaartje geeft tips.
‘Hij is de leuke’, zei pas iemand tegen Bregje, terwijl diegene wees naar een van haar tweelingzoons. ,,Omdat de ander niet spontaan naar haar lachte”, verklaart Bregje. ,,Ergens begrijp ik het wel, dat mensen het dan denken, maar ze hóeven het niet te zeggen. Het lijkt me erg naar als je als kind steeds te horen krijgt dat je de minst leuke/mooie/vrolijke/vriendelijke bent.”
Beoordeeld en veroordeeld
En Bregje is niet de enige tweelingouder die dit soort opmerkingen krijgt. Uit een rondvraag blijkt dat heel veel tweelingen in het openbaar hardop worden beoordeeld/veroordeeld. ,,Mensen hebben de neiging om te vergelijken en bij een tweeling gaan ze op zoek naar de verschillen”, legt Klaartje, psycholoog & kindercoach en zelf moeder van een tweeling, uit. ,,Ze willen twee kinderen die ‘hetzelfde’ zijn uit elkaar kunnen houden.”
Dat betekent niet dat het alleen bij eeneiige tweelingen gebeurt. ,,Mijn dochters schelen 8 centimeter in lengte en de ene is blond, de ander donker”, vertelt Klaartje. ,,Om die uiterlijke verschillen kun je niet heen. Toch voelen mensen dan de behoefte om een karaktereigenschap die ze denken te zien, te benoemen. Ik ben als tweelingmoeder ook allergisch voor zulke momenten. Want natuurlijk zijn mijn kinderen allebei anders, maar het komt niet aardig over als je ze meteen in een hokje plaatst.”
Zonder bijbedoelingen
Klaartje vervolgt: ,,Mensen vergeten: soms is in een situatie eentje vrolijker of banger dan de ander, maar dat kind is niet meteen ‘de bange’ of ‘de vrolijke’. Mensen zijn niet altijd op elk moment van de dag even vrolijk, kinderen dus ook niet. Zo is het leven niet. Je kunt dus best even zeggen dat het een momentopname is. En dat de ‘minder vrolijke’ moe is of ‘hij/zij vindt het nu even spannend’ over ‘de bange’. We reageren heus allemaal wel eens geïrriteerd op zo’n opmerking. Maar in het algemeen geldt: hoe rustiger je blijft, hoe beter het is voor jezelf en je kinderen. Maak er niet een te groot punt van.”
Hoe diep je erop ingaat, hangt wat Klaartje betreft wel af van wie het zegt. ,,Is het een oud vrouwtje bij de drogist? Dan is het prima om even vriendelijk te reageren en door te lopen. Maar als het een familielid is of een goede vriend(in) – want ook zij kunnen soms zonder bijbedoelingen iets zeggen als ‘nou, die kan wel beter delen dan die’ – kun je best even de tijd nemen om uit te leggen waarom je zoiets vervelend vindt. Daar kan de ander alleen maar weer van leren.”
Oren op stokjes
Naarmate je kinderen groter worden, gaan zij ook meer merken dat ze met elkaar worden vergeleken. Zelfs al als mensen ze slechts enkele minuten zien. Hoe ga je daarmee om? Zo zegt Marja, moeder van een twee-eiige meisjestweeling: ,,Het gebeurt regelmatig. Vaak hebben ze het ook nog mis, maar daar ga ik dan niet op in omdat de meiden erbij staan.” Is dat ook het juiste om te doen? ,,Kinderen horen veel meer dan wij denken; ze hebben oren op stokjes”, zegt Klaartje allereerst. Ofwel: we denken soms misschien dat ze het níet hebben gehoord en dan blijkt het wel zo te zijn.
,,Het verschilt per kind wat dat met hem/haar doet. Als je kind zelf reageert of later op zo’n opmerking terugkomt – bijvoorbeeld zegt ‘iedereen vindt mij altijd zus of zo’ – is het goed om erover in gesprek te gaan. Wat vindt je kind er vervelend aan en wat kun je doen aan dat vervelende gevoel?”
Prijs de inzet
Maar het gaat niet alleen om wát ze om zich heen horen, benadrukt Klaartje. ,,Het gaat vooral om wat voor gevoel het ze geeft. En daar kun je als ouder zeker iets aan doen. Kinderen leren vooral van wat je ze voorleeft; wat ouders doen, heeft dus meer invloed op kinderen dan wat ouders zeggen en níet laten zien. Dus als jij altijd beleefd bent tegen anderen, nemen ze dat eerder over dan wanneer je zégt dat ze beleefd moeten zijn maar je zelf iedereen afsnauwt.”
En, zo zegt Klaartje: ,,Laat kinderen eigen keuzes maken, hun eigen voorkeuren en talenten ontdekken en prijs ze in wat ze doen, ieder apart. Mijn ene dochter kan bijvoorbeeld al heel lang geconcentreerd kleuren, binnen de lijntjes. Voor de ander is het al heel wat als ze 10 minuten lang bezig is met een kleurplaat. Knap, voor haar doen, en dat zeg ik dan ook. Je kunt een resultaat prijzen, maar de inzet nog meer. Zo geven we onze kinderen mee hoe ze naar zichzelf kijken. Dat maakt het vaak ook makkelijker voor ze om een opmerking van een ander naast zich neer te leggen.”
Klaartje Cuppen is kinderpsycholoog en samen met Jasper Laman – psycholoog en als coach gespecialiseerd in jongeren – eigenaar van Bureau Klaar. Ze zijn de trotse ouders van een tweeling. Klaartje en Jasper bieden hulp op maat aan kinderen. Neem even een kijkje op de website als je behoefte hebt aan meer informatie.
Lees ook:
Voorkeur voor een van de twee: hoe erg is dat?
‘Dat is zeker de vrolijke van de twee’
Origineel verscheen in februari 2020. Laatste bewerking in maart 2023.
Foto: Bregje/@magic_twinmom
